Psikolojik danışmanlık almak için başvuran kişilerin, kendileriyle ilgili olumsuz inançlara sahip olduğu gözlenir. Kimi zaman bu olumsuz düşünceler kişinin yaşamının her alanda tekrarlayan, sabit bir hal alabilir. Klinik uygulamalarda, psikolojik problemi olan kişilerin kendileri ile ilgili bazı sabit olumsuz inançlara sahip olduklarını ve bunlarla ilişkili olarak kaygı, öfke, sıkıntı, suçluluk, huzursuzluk, utanma, tedirginlik, korku gibi olumsuz duyguları hissettiklerini görülür.

Bu kişiler ne yaparlarsa yapsınlar kendileri ile ilgili bu olumsuz düşünce ve duyguların etkisinden kurtulamadıklarını ifade ederler. Olumsuz duygu ve düşünceler adeta kişinin tüm yaşamını etkisi altına almıştır. Örneğin, panik atak yaşayan bir kişi, kontrolü kaybettiği  ya da kalp krizinden öleceği duygusunu sıklıkla yaşayabilir. “Tehlikedeyim”, “çaresizim”, “dayanamıyorum”, “kalp krizi geçiriyorum”, “kontrolümü yitirdim” gibi olumsuz düşüncelerini yoğun olarak yaşar. Tehlikede hissettiği durumlarda şiddetli korku hissedebilir ya da ileride olumsuz bir şeyin olacağını düşünerek yoğun bir şekilde kaygılanabilir.

İşle ilgili performans kaygısı olan ya da aşırı mükemmeliyetçi bir çalışan “başarasızım”, “karar veremiyorum”, “mükemmel olmalıyım”, “kendimi organize etmeliyim” gibi düşüncelerin etkisi altında kalarak işyerindeki zamanının büyük kısmını sıkıntı, huzursuzluk ya da kaygı duyguları içinde geçirebilir. Başarısızlık korkusu kimi zaman o kadar büyüktür ki yeni bir iş ya da karar konusunda çekimser kalabilir. Yaptığı işle ilgili olası bir hatanın olacağı kaygısı ile şidddetli huzursuzluk duyabilir.

Tacize uğramış bir kişi, yaşadığı dehşet verici olayın etkisini içselleştirebilir, yaşadığı çaresizlik ve öfke ile kendisinde suçu arayabilir. Bu durum daha çok bu etkinin farkında olmadan olur ve kişiye bugünkü hayatında “Kötü şeyleri hak ediyorum”, “sevgiyi hak etmiyorum”, “değersizim”, “elim kolum bağlı” gibi düşüncelerden sanki kurtulamayacakmış duygusunu hissettirir.

EMDR, bunlarla birlikte;  travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) olarak adlandırdığımız durumlarda hemen müdahale edildiğinde çok kısa sürelerde işe yarar. Ancak geçmiş birikim yoksa taciz, savaş stresi, doğal afetler, çocukluk döneminde yaşanan ciddi olumsuz olaylar, küçük yaşta yaşanan ameliyat deneyimleri, fiziksel ve psikolojik şiddet gibi büyük travmalarda, sarsıcı yaşam deneyimlerinin neden olduğu psikolojik sıkıntıların tümünde oluşan olumsuz duyguların temizlenmesinde önemli bir role sahip.

Özellikle çocuk ve ergenlerde hemen travma yaklaşımı ile müdahale edilmezse birikim sonucu kompleks travmaya dönüşme ihtimali çok yüksektir. (TSSB de kalmaz) Çünkü normal şartlarda az etkileneceği ya da hiç etkilenmeyeceği durumlarda, kişi yaşadığı travma veya travmalar nedeniyle çok etkilenir hale gelir ve bu bir kısır döngü yaratır.

Özetle; basit travmalar, travma sonrası stres bozuklukları, çocukluk, ergenlik ve erişkinlik travmaları, kronik ve kompleks travmaların tümünde sorun ya da sorunlardan kurtulabiliriz.

EMDR psikoterapisi ile psikotik sorunlar dışında nihai çözüme ulaşmak mümkündür. Psikotik sorunlarda ise ilaç tedavisine ilave olarak uygulanan EMDR, kişinin iş ve sosyal hayatına uyumlanmasını hızlandırıp, güçlendirebilir.

Yrd.Doç.Dr.Psikolog Ercüment Doğan